20
            
            
              Bilelim ki Yüce Allah’ın varlığı zatidir. Yani her şeyin varlığı O’na
            
            
              muhtaç, O’nun varlığı hiçbir şeye muhtaç değildir. Güneşin ışığı gibi, ate-
            
            
              şin ısısı gibi, karın soğuğu gibi zatidir.
            
            
              Onun için Allah’ın varlığına
            
            
              
                zati
              
            
            
              ve
            
            
              
                nefsi sıfat
              
            
            
              denir.
            
            
              1.
            
            
              
                Kıdem
              
            
            
              : Varlığına ön olmamak.
            
            
              2.
            
            
              
                Beka
              
            
            
              : Varlığına son olmamak.
            
            
              3.
            
            
              
                Kıyam binefsihi
              
            
            
              : Hiçbir şeye muhtaç olmamak.
            
            
              4.
            
            
              
                Vahdet
              
            
            
              : Bir ve tek olmak.
            
            
              5.
            
            
              
                Muhalefetul havadis
              
            
            
              : Daha sonra meydana gelen hiçbir şeye benze-
            
            
              memek.
            
            
              Bu beşe
            
            
              
                “selbi sıfat”
              
            
            
              denilir.
            
            
              Bizimle Yüce Allah’ın sıfatları arasındaki fark çok büyüktür.
            
            
              Mesela,
            
            
              1. Yüce Allah’ın ilmi küllidir; bilgisi her şeyi kapsar. Bizim bilgimiz ise
            
            
              cüz’idir.
            
            
              2. Yüce Allah’ın bilgisi kendisinden ayrılmaz, bizimkisi ise ayrılır.
            
            
              3. Yüce Allah’ın bilgisi ledünnidir (O’ndandır), bizimkisi ise kesbidir
            
            
              (çabamızla kazanılmıştır) veyahut vehbidir (Yüce Allah tarafından bağış-
            
            
              lanmıştır).
            
            
              Bedevinin birisinden sorulmuş
            
            
              
                “Sen Yüce Allah’ı nasıl tanıyorsun?”
              
            
            
              demiş ki:
            
            
              
                “İz izciye, dışkı deveye delalet ederken nasıl gök burçlarıyla,
              
            
            
              
                toprak çıkıntı ve girintisiyle, deniz dalgalarıyla her şeyden haberdar, bol
              
            
            
              
                lütuf sahibi Yüce Allah’a delalet etmesin.”
              
            
            
              Yine Allah’a (c.c.);
            
            
              1. Mutlak
            
            
              
                kudret
              
            
            
              .
            
            
              2.
            
            
              
                İrade
              
            
            
              (kırılmaz dilek). Herhangi bir şeye
            
            
              
                “ol”
              
            
            
              derse hemen oluverir.
            
            
              3. Kazanmaya ve bağışa dayanmayan bilgi (ledünni
            
            
              
                ilim
              
            
            
              ).
            
            
              4. Ebedi
            
            
              
                hayat
              
            
            
              .
            
            
              5. Harflerden ve lafızlardan münezzeh
            
            
              
                kelam
              
            
            
              .
            
            
              6. Kulaklara dayanmayan
            
            
              
                işitme (sem‘)
              
            
            
              .
            
            
              KÜLLİYAT-I SUĞRA