178
            
            
              
                “Behemehal had aşan ve en alçak hayatı tercih eden kimse (için)
              
            
            
              
                gerçekten sadece cehennem barınaktır.”
              
            
            
              143
            
            
              348. Yaklaşım makamında edep usulüne göre davranmak, lütufların ard
            
            
              arda gelmesine, lahuti âlemden meltemlerin esmesine, feyizlerin akışına
            
            
              itmi’nan ve huzurun devamına en kuvvetli bir amildir. Çünkü edep hazırlar,
            
            
              süsler, beğendirir, bağışlar ve ulaştırır. Edep yoluyla amaca ulaşmak, insan
            
            
              için en uygundur. Yüce Allah (c.c.) buyurur:
            
            
              41
            
            
              
            
            
              
                ط
              
            
            
              ى ٰ
            
            
              و ْ
            
            
              أ َ
            
            
              م ْ
            
            
              لا َ
            
            
              ى ِ
            
            
              ه َ
            
            
              ة َّ
            
            
              ن َ
            
            
              ج ْ
            
            
              لا َّ
            
            
              ن ِ
            
            
              ا َ
            
            
              ف
            
            
              40
            
            
              
            
            
              
                لا
              
            
            
              ى ٰ
            
            
              و َ
            
            
              ه ْ
            
            
              لا ِ
            
            
              ن َ
            
            
              ع َ
            
            
              سْ
            
            
              فَّ
            
            
              نلاى َ
            
            
              هَ
            
            
              ن َ
            
            
              و �
            
            
              ه ّ
            
            
              ب َ
            
            
              ِ
            
            
              ر َ
            
            
              ما َ
            
            
              ق َ
            
            
              م َ
            
            
              فا َ
            
            
              خ ْ
            
            
              ن َ
            
            
              ما َّ
            
            
              م َ
            
            
              ا َ
            
            
              و
            
            
              
                “Ve kesinkes Rabbinin makamından korkan ve nefsini arzusundan
              
            
            
              
                alıkoyan kimse (için) gerçekten sadece cennet barınaktır.”
              
            
            
              144
            
            
              349. Bir beldeye gitmek için yolculuk edenin hayret ve şaşkınlığı belde-
            
            
              ye ulaşanın hayretinden daha da azdır. Çünkü yolcu seyir halinde yürüyü-
            
            
              şünü ve yolunu düşünür. Yorulunca durur, doğru yolda gitmiş ise ulaşması
            
            
              pek kolay olur. Çünkü doğru yol az dallanır. Fakat ulaşan garip olduğundan
            
            
              binaların, dükkânların, sokakların ve caddelerin benzerliğinden o belde-
            
            
              lerde yaşayan insanların kültürleri, çabaları ve halleri değişik olduğundan
            
            
              durmadan araştırmaya, öğrenmeye, edep kurallarına uygun davranmaya,
            
            
              doğru adresi bulmak için sorup sual etmeye koyulur. Ta ki bilsin, tanı-
            
            
              sın o yere ve yörede yaşayan insanlara uygun davranışlarını düzenli hale
            
            
              getirsin. Bundan ötürüdür meşhur divan sahibi Şeyh Ahmet el-Cezeri bir
            
            
              beytinde mealen şöyle der:
            
            
              
                “Ayrılışın yüz kadehini içtim ne halimde de-
              
            
            
              
                ğişiklik oldu ve ne de kendimden geçtim. Velâkin ulaşım bardaklarının
              
            
            
              
                birisinden bir yudum aldım beni şaşkınlığa sonra sarhoşluğa sonra her
              
            
            
              
                şeyden soğuk olmaya sürükledi.”
              
            
            
              Yüce Allah buyurur:
            
            
              143
            
            
              
            
            
              ا ً
            
            
              ق ِ
            
            
              ع َ
            
            
              صى ٰ
            
            
              سو ُ
            
            
              م َّ
            
            
              ر َ
            
            
              خ َ
            
            
              و ا ًّ
            
            
              ك َ
            
            
              د ُ
            
            
              ه َ
            
            
              ل َ
            
            
              ع َ
            
            
              ج ِ
            
            
              ل َ
            
            
              ب َ
            
            
              ج ْ
            
            
              ل ِ
            
            
              ل ُ
            
            
              ه ُّ
            
            
              ب َ
            
            
              ر ى ّٰ
            
            
              ل َ
            
            
              جَ
            
            
              ت ا َّ
            
            
              م َ
            
            
              ل َ
            
            
              ف
            
            
              
                “Rabbi dağa tecelli eyleyince (nuru aksettirince) onu darmadağın
              
            
            
              
                etti ve Hz. Musa bayılarak yere düştü.”
              
            
            
              145
            
            
              Çünkü Hz. Musa ulaşım makamına yakın bir makamdaydı. Dolayısıyla
            
            
              143 Naziat suresi, ayet 37-39
            
            
              144 Naziat suresi, ayet 40-42
            
            
              145 A‘raf suresi, ayet 143
            
            
              KÜLLİYAT-I SUĞRA