57
            
            
              
                Bid‘at:
              
            
            
              Rasulullah ve dört halifenin zamanında yapılmamış ve dine nis-
            
            
              bet edilen fiili yeniliklerdir. Bid‘atın beş kısmı vardır:
            
            
              
                Haram bid‘at:
              
            
            
              Yıkama yerine ayakların meshinin haramlığı gibi
            
            
              
                Vacip bid‘at:
              
            
            
              Sapıkları, sapık düşüncelerinden döndürmek için usule
            
            
              uygun delillerin getirilmesi gibi. Mantık, adap ilmi okuyup bilinmeleri
            
            
              gibi. Kur’an ve hadisin manalarını olduğu gibi bilmek için sarf, nahiv oku-
            
            
              yup lügati araştırmak gibi.
            
            
              
                Mendub bid‘at:
              
            
            
              Medreselerin, hastanelerin, laboratuarların tesisi gibi
            
            
              
                Mekruh bid‘at:
              
            
            
              Yapılması hoş görülmeyen her iş. Camilerin nakışlarla
            
            
              süslenmeleri gibi.
            
            
              
                Mubah bid‘at:
              
            
            
              Giyimde, yiyeceklerde pahalı ve güzel olanı tercih et-
            
            
              mek gibi.
            
            
              
                MÜSLÜMANA NASİHAT
              
            
            
              Ey Müslüman kardeş! İyiliği emret! Kötülüklerden sakın ve kötülükler-
            
            
              den nehyet! Kendi nefsine istediğini mümin kardeşine de iste! İçinde yaşa-
            
            
              dığın toplum ile öyle geçin ki yaşadıkça seni sevsinler! Ölünce ayrılışından
            
            
              dolayı ağlasınlar. Yüce Allah’ın yarattıklarına lütufkâr ve merhametli ol!
            
            
              Ta ki lütuf ve rahmetini göresin. Yüce Allah’ın emirlerini büyük ve gerçek
            
            
              bil! Çünkü Allah Teala’nın işlerinde şaka, emirlerinde küçük yoktur. Allah
            
            
              için sev, Allah için kız. Ta ki sevgin ve öfken meyve verir bir ağaç haline
            
            
              gelsin. Başkalarının ayıbında gözlerini kapat. Çünkü başkalarının gözü ve
            
            
              senin de ayıbın vardır. Her gün ikindi namazından sonra nefsine hesap gör.
            
            
              İyilik ile geçirmişsen Allah’a şükret, yoksa kendini kına. Yaptıklarından
            
            
              dolayı sızlan (için için acı çek). Çocukların fidan gibidir. Onları bilgi ile
            
            
              sula, hikmet ile geliştir. Güzel ahlak ile süsle, iman ile koru, ibadetle büyüt.
            
            
              Yoksa çocuk dikenli bir ağaç olur, başta babasının gözüne batar, anasının
            
            
              yüzünü kızartır. Daha sonra içinde yaşadığı topluma zehir dikeni olur.
            
            
              Dilini kötü sözden, yalandan, koğuculuktan ve benzerlerinden koru.
            
            
              Çünkü altınoluğa layık ve şayeste, dupduru suyun akmasıdır. Kalbini ki-
            
            
              birlilikten —ister malla, ister bedenle, ister makamla, ister bilgiyle, ister
            
            
              işle, ister akıl ve dirayetle olsun— temizle. Çünkü “kibirlilerin düşmanı
            
            
              Allah’tır” denilmiştir. Kendini hasetten temizle. Çünkü haset, başta sahibi-
            
            
              AKAİD